Archief van de maand: juli, 2015

Bestaan er kinderen die gevoeliger zijn dan andere kinderen? En zo ja, hoe weet je dat dan? Vaak ervaren hooggevoelige kinderen van kleins af aan al dat ze ‘anders zijn’, maar weten vaak niet goed waarin. Ze nemen de stemmingen van zichzelf en anderen in de klas sterk waar, ze kunnen zich in een drukke omgeving snel afgeleid, geïrriteerd, vermoeid of ongeconcentreerd voelen. Ze hebben een rijke, innerlijke belevingswereld en vragen zich met betrekking tot het leven en de waarheid meer af. Hierdoor kunnen ze zich soms moeilijk staande houden in overvolle klassen, de voor- en naschoolse activiteiten, de digitale levensstijl van ‘sms en chat’ en alles wat hoort bij het meedoen aan de eisen van de huidige tijd.

Je kunt je als hooggevoelig kind niet isoleren. Het is realistischer om deze kinderen te helpen zichzelf goed te leren kennen en te beschermen op een manier die in het gewone leven past. Echter, als hooggevoelig kind heb je het doorgaans lastiger, je neemt nu eenmaal meer waar en hebt meer te verwerken. Om hooggevoelige kinderen te kunnen helpen in het gewone leven mee te doen, is het handig om eerst te begrijpen waarin de werking van hun hersenen verschilt van minder gevoelige kinderen. Bij hooggevoelige kinderen is het natuurlijke vermogen om zaken uit het onder- en onbewuste een doorslaggevende rol te laten spelen in de dagelijkse informatieverwerking beter ontwikkeld. Kort gezegd: ze doen minder op basis van ‘weten’ en meer op ‘voelen’. En nemen in dit voelen alles mee. Naast deze complexere informatieverwerking hebben deze kinderen vaak snellere reflexen, ondervinden ze meer invloed van pijn, medicijnen en opwekkende middelen en hebben ze vaker last van een overactief immuunsysteem en allergieën. In zekere zin is hun hele lichaam ontworpen om nauwkeuriger te kunnen waarnemen en evalueren wat er binnenkomt. Dat klinkt mooi als het kind op een juiste manier met zijn hooggevoeligheid om kan gaan.

De werking van de hersenen is associatief. Als deze kinderen meer waarnemen en meer te verwerken hebben, lopen ze de kans meer te associëren. Een voorbeeld. Een hooggevoelig meisje kan van binnen iets heel zeker weten. Bijvoorbeeld hoe zij een spreekbeurt gaat aanpakken.
Vervolgens bespreekt ze dit met haar ouders. Die komen met goedbedoelde argumenten om wat te veranderen. Gevoelsmatig kloppen die niet met wat het kind wilde. Er start in haar een innerlijke dialoog op waarin haar hele idee wankelt. Dat komt omdat ze (onbewust) alles betrekt in haar keuzes. Niet alleen de feitelijke weetjes voor de spreekbeurt, nee, ook de gevoelens van haar ouders en de mogelijke gedachten die haar ouders over haar hebben. Het associëren komt in volle gang. Dat betekent niet dat ze het bij alles aan het juiste eind heeft. Hoe meer er te associëren valt, hoe meer fouten er gemaakt kunnen worden in het juist waarnemen en interpreteren. Daarom kan dit meisje ogenschijnlijk niet snel genoeg mee komen. Terwijl anderen alweer verder gaan, is zij nog bezig alle informatie te verwerken. Zo wordt ze door de situatie afgezonderd. Dit kan ten koste gaan van haar evenwichtigheid.

Kinderen zoals dit hooggevoelige meisje kunnen door de overprikkeling van alle indrukken danig uit balans raken, zodat ze hevige fysieke of emotionele stress ervaren. Daardoor blijven ze in de emotionaliteit van het moment hangen. De ouder of leerkracht dient hier een rustpunt te zijn. Als het kind kan ervaren dat zijn belangrijkste opvoeders niet onzeker zijn, is dat voor dit kind een hoopvol teken en kan het kind al pratende de spanning bij de opvoeders weg laten vloeien als onderdeel van het verwerkingsproces. De ouder fungeert dan als een projectiescherm of klankkast waartegen het kind zijn problemen verwoord ziet. Doordat het kind de tijd krijgt om te vertellen, kan het voelenderwijs tot een evenwichter beeld komen.

Nora (18) heeft het moeilijk. Haar ouders zijn kort geleden gescheiden en Nora woont bij moeder. Haar vader heeft ze al zes weken niet gezien. Ze is zenuwachtig over het contact met hem. Er zit zoveel lading op. Haar moeder is klaar met vader. Haar jongere zusje, die bij beide ouders woont, vraagt Nora regelmatig om hulp omdat ze bij vader zelf de dingen niet voor elkaar krijgt.

Nora heeft last van hyperventilatie. Ze geeft aan uitgeput te zijn van de strijd die er in haar woedt. Het zit haar niet lekker dat ze weinig contact heeft met haar vader. Tegelijkertijd is ze het ook niet eens met de manier waarop vader conflicten aangaat met haar jongere zusje (Mickie) en moeder. Tussen haar en haar zusje zit acht jaar leeftijdsverschil en de verleiding is groot om steeds ‘in de bres te springen’ voor haar zusje. Ze vraagt mijn hulp om dit gedrag bij haar te keren. In de therapie komt ze erachter dat ze ook in situaties met vriendinnen steeds voor de ander van alles wil oplossen. Als hetgeen ze probeert op te
lossen niet lukt, voelt ze zich schuldig. Zo ging een vriendin ervan uit dat Nora na een feestje altijd met haar mee naar huis zou fietsen. Nu Nora een vriend heeft wil ze ook wel eens bij hem blijven slapen. Haar vriendin is boos op haar dat ze niet mee wil fietsen en dreigt dan maar niet naar het feestje te gaan. Zo probeert ze in te werken op het te grote verantwoordelijksgevoel van Nora. Ze weet dat Nora er slecht tegen kan als een ander pijn of verdriet heeft
of het gevoel heeft dat dit door haar veroorzaakt wordt.

Haar zusje spaart de lastige onderwerpen die ze met vader heeft op tot Nora erbij is. Ze weet dat haar grote zus het voor haar opneemt, zeker als ze begint te huilen. Als Nora vader spreekt begint ze meteen haar ongenoegen uit te spreken over wat er tussen hem en Mickie mogelijk is voorgevallen. Ze zegt dat vader normaal met Mickie moet omgaan, anders wil Nora niet meer bij hem zijn. Mickie beaamt het door Nora verwoorde ongenoegen. Vader is geen prater en zegt weinig terug. Nora: “De sfeer is meteen verziekt, terwijl ik persoonlijk geen ruzie met hem heb.” Als ik haar help de situatie breder te bekijken, lucht dit haar zichtbaar op. Haar bereidheid om te stoppen alles voor de ander op te lossen wordt legitiemer, als ze inziet dat ze hiermee de ander ook iets ontneemt. Eerder vond ze zichzelf egoïstisch.

Haar zusje of vriendinnen hebben ook te leren voor zichzelf op te komen. Als Nora het voor de ander op blijft lossen, leert die ander dit niet. Ze mag ze een tijdje helpen en het voordoen en hen raad geven, maar kan niet de rest van hun leven hun schild zijn. Nora komt er de weken daarna achter dat anderen niet zomaar akkoord gaan met haar nieuwe manier van reageren. Ze proberen Nora met hun (onbewuste) strategieën te manipuleren toch weer overstag te gaan.
Doordat Nora dit met mij kan bespreken, voelt ze zich steviger om nu voet bij stuk te houden.

*) Om de privacy van de cliënt te waarborgen is gekozen voor een fictieve
naam.

Nino is geen fictieve naam van een kind dat in mijn praktijk komt voor kindertherapie. Nee, het is een vrolijk uitziende handpop met een menselijk gedaante waardoor ik met gemak allerlei menselijke eigenschappen aan hem kan koppelen!

Nino’s gezicht, mond en tong kan ik laten bewegen waardoor het hele scala aan menselijke uitdrukkingen gesuggereerd kan worden. Hij heeft twee bespeelbare handen die het gedrag versterkt kunnen neerzetten.  Soms past het in de therapie om het gedrag van het kind via Nino te spiegelen.    

Finn is een 9 jarige jongen die gediagnosticeerd is met ADHD. Hij komt bij mij in therapie omdat medicatie bij hem geen verbetering geeft en hij gemotiveerd is om aan zijn gedrag en concentratie te werken.

Na een aantal sessies is Finn’s gedrag zowel volgens school als thuis aan het verbeteren. Als hij weer bij mij komt geeft hij aan dat hij tijdens instructies op school nog moeite heeft om niet te gaan friemelen aan potlood en gum. Hij is dan niet met zijn aandacht bij de juf en kan de opdracht niet juist uitvoeren. Ik oefen met hem hoe je dit kun verbeteren. Ik leg hem uit dat dit interesse en oefening vergt. Finn is geïnteresseerd maar haakt snel af, ook in mijn praktijk gaat hij overal aan friemelen. Hij wordt korzelig omdat het hem niet lukt.

Ik besluit Nino de handpop in te zetten. Of een handpop hulp kan bieden hangt af van wiens hand er in de pop zit. In de eerdere sessies met Finn heb ik waargenomen wat er aan de hand is met hem. Het gevoel wat er in hem zit herken ik en weet dit te spiegelen via mijn hand en Nino.
Nino laat ik aan mijn hand tot leven komen door overdreven druk gedrag te laten zien. Hij stuitert de kamer door en ik laat zijn hoofd alle kanten op draaien. Finn kijkt gebiologeerd.

Finn ziet niet mijn hand maar reageert op Nino alsof het een mens is en laat zijn weerstand zakken. Hij is geïntrigeerd door Nino, die, geleid door mijn hand en stem, voordoet wat het onrustige kijken, naar alles wat om hem heen beweegt, met hem doet. Nino wordt moe en overprikkeld en laat zijn koppie hangen.

Finn is niet bewust dat Nino’s gedrag een afspiegeling is van Finn. Vanuit het onderbewuste herkent Finn Nino’s gedrag. Dit gedrag heb ik er ingestopt, voortkomend uit het observeren van het gedrag van Finn. Hij weet alleen niet wat hij herkent. Het spreekt hem aan en hij doet mee. Op deze manier is de confrontatie met zijn eigen gedrag weg. Hij hoeft zich er niet schuldig over te voelen dat hij iets niet doet of kan en daardoor is de weerstand weg die eerder in de sessie onoverkomelijk was.

Als Nino voordoet hoe hij na al die drukte tot rust wil komen zie ik Finn er helemaal in opgaan. De uitnodigende suggesties van Nino om zijn ogen dicht te doen en andere aanwijzingen te volgen gaan er in bij Finn als koek. Hij imiteert Nino naar hartelust. Datgene wat ik hem eerder wilde leren is nu via een sympathieke list met speels plezier bij hem binnengekomen.
*) vanwege de waarborg van privacy van clienten een fictieve naam.