Vreemd
Wanneer je hier geboren en getogen bent en maar bij moeder hoeft aan te schuiven om te vragen hoe je was als kind, is het moeilijk voor te stellen dat het ook anders kan. Als je geadopteerd bent en vanaf je vierde levensjaar in Nederland woont, kan het zijn dat je door omstandigheden herinneringen aan de tijd ervoor mist. Als je in de puberteit tegen steeds meer problemen aanloopt, kun je behoefte krijgen aan hulp om ‘verdringingen’ uit je verleden aan te pakken. Maar hoe doe je dat?
Maureen (11 jaar) wordt door haar ouders aangemeld als ze eind groep 8 zit. Haar ouders willen hulp voordat ze gaat starten op de middelbare school. Maureen heeft nu een veilig groepje vriendinnen, maar die gaan straks allemaal naar andere scholen. Ze ziet ertegenop om de overstap te moeten maken.
Haar huidige leerkracht geeft aan dat ze in elkaar krimpt als hij zijn stem verheft. Ze is in zijn klas heel timide terwijl ze op het schoolplein, rennend achter haar vriendinnen aan, het hoogste woord heeft. Zodra ze de klas in stapt ervaart hij een metamorfose. Als hij haar een vraag stelt praat ze onverstaanbaar zacht en kijkt ze hem niet aan.
Maureens ouders vertellen me dat ze angst heeft voor grote mannen. Voordat ze haar konden adopteren was Maureen ondervoed geweest en had ze een eigen taaltje aangeleerd. Ook naar hen toe is ze gesloten vergeleken bij hoe ze zich uit bij haar vriendinnen.
In de sessie werk ik aanvankelijk veel met Duplo-poppetjes waarmee ik samen met Maureen haar leefwereld vormgeef. Maureen heeft het visueel maken van haar omgeving nodig om zich er makkelijker over te uiten. We bootsen school na met een klaslokaal en een schoolplein. Zodat Maureen zelf kan benoemen wat voor haar de verschillen zijn tussen het in en buiten de klas zijn.
Ik kan met behulp van dit visuele spel makkelijker de overstap maken naar wat ze erbij ervaart en voelt. Ze geeft aan zich op het schoolplein vrij te voelen en in de klas soms onveilig als er geschreeuwd wordt. Maureen beschrijft dat ze zich automatisch van binnen afsluit. Het geeft haar een duizelig gevoel en honger in de maag.
Ik leg haar uit dat we niet letterlijk herinneringen nodig hebben van haar tijd voordat ze in Nederland kwam, maar dat haar lichaam deze wel heeft opgeslagen. Nu kunnen deze onprettige, verdrongen herinneringen haar dwars zitten in het juist functioneren.
Door de onprettige, lichamelijke sensaties te doorvoelen en te beschrijven merkt Maureen op dat deze langzaam aan verdwijnen. Ik leer haar deze niet uit de weg te gaan, maar er vriendelijk voor te zijn, als een moeder voor een jong kind. Zo kan ze zichzelf met terugwerkende kracht troosten en veiligheid verschaffen voor de jaren waarin ze dit gemist heeft. Ze heeft mijn bijzijn hierbij nog nodig om erin door te durven pakken.
Na enkele weken merkt Maureen op dat ze stappen maakt. Bij de introductiemiddag op haar nieuwe school hoorde ze zichzelf luid en duidelijk vertellen wie ze is en wat haar hobby’s zijn. De reacties van haar nieuwe klasgenoten hierop nodigde uit tot nadere kennismaking. Ze heeft nog wel moeite om afscheid te nemen van haar huidige vriendinnengroep maar durft met vertrouwen de stap naar het nieuwe te maken.
*) Vanwege de waarborg van privacy van cliënten is gekozen voor een fictieve naam.
