Clown

Als we aan een clown denken, is dat een komische figuur die ons aan het lachen maakt door grappen uit te halen. Derk (10 jaar) is een jongen die op school zo’n clownesk gedrag uithaalt dat hij bijna vergeten is wie hij is.

De leerkracht adviseerde ouders om hulp in te schakelen vanwege ongewenst gedrag in de klas. Derk lijkt zich te willen bewijzen met clownesk vertoon en doet erg zijn best om leuk gevonden te worden. Dit werkt averechts bij klasgenoten, die afhaken in contact met hem. Volgens de leerkracht is dit niet nodig. Hij is populair zonder stoer en opvallend gedrag en kinderen in de klas zien hem als een leider.

Derk vindt school niet leuk en heeft moeite met stil zitten. Cognitief gezien presteert hij onder gemiddeld. Volgens zijn leerkracht zou hij wel beter kunnen, maar weet niet het beste uit zichzelf te halen. Hij is snel afgeleid en ziet de zin niet van taken die gedaan moeten worden. Zijn leerkracht vertelt dat hij in de klas regelmatig de boel verstoort. Hij weet dan niet te stoppen, ook niet na herhaaldelijke waarschuwingen. Zo bleef hij laatst hangen in een zelfverzonnen liedje. Zelfs non-verbale stopsignalen van zijn beste vriend negeerde hij, zo groot was zijn drang om door te gaan.

Derk heeft weerstand op hulp, omdat hij niet tegen kritiek kan. Hij is bang dat hij ergens van beschuldigd wordt. Bij de kennismaking zie ik een goedlachse jongen waarvan ik me kan voorstellen dat iedereen hem mag. Leuke uitstraling, vlotte babbel. Niet iemand die nergens tegen kan. Ik vraag hem of hij door heeft dat er een ‘clown’ in hem huist. Derk grinnikt dat kinderen vaak om hem moeten lachen. Zoals die keer dat hij een back flip in de klas deed om de aandacht te trekken.

Dat hij soms niet meer van ophouden weet, herkent hij ook. Tijdens een schoolkamp ging hij de hele nacht door met keten. Hij was buiten zichzelf. Rende de tent uit en ging om het hele complex heen rennen om zijn dolle energie kwijt te raken. Op zo’n moment kan niemand hem bereiken.

Derk laat ik placemats kiezen voor ‘clown’ en voor ‘rust’. Door op de placemat van de clown te gaan staan en aan een ‘ludiek’ voorval te denken krijgt hij de drukte in zichzelf te voelen. Hij merkt dat hij onrustig wordt en niet helder kan denken. Het maakt hem zo druk op het vermoeiende af. Op de andere placemat voelt hij focus en rust. Hij is onder de indruk dat hij zo makkelijk het verschil kan voelen tussen de ene en de andere ‘staat van zijn’. Hij maakt een spel van placemats wisselen, verschil hierin voelen en merkt op dat dit zijn denken en doen beïnvloed.

Als clown neemt hij het podium zonder dat het publiek er om gevraagd heeft. Hij brengt zichzelf terug tot één karakteristieke eigenschap. Het is niet zomaar meer een van de vele kleuren op zijn palet. Hij wordt die eigenschap en daarmee niet te stoppen. Derk was gewend zich in allerlei bochten te wringen om in de smaak te vallen. Hij miste de handigheid om zonder gekkigheid en omhaal aansluiting te vinden. De gekte waar hij in terecht kwam kostte veel, zowel aan energie als aan vrienden, maar leverde niks op.

In plaats van per se de clown te willen zijn, ervaart hij nu dat hij er invloed op heeft en kan besluiten de clown niet te worden. Noodzakelijk voor Derk is regelmatig een stapje terug te doen. Door de rust te nemen in de plaats van voort te stormen. Door de rust op te zoeken en iets meer te beschouwen ervaart hij stevigheid en koersvastheid in zichzelf. Dat voelt goed. Hij is dan helder en duidelijk en hoeft niet over boord te gaan om de aandacht te krijgen.  Hij kan dan solide doorpakken vanuit evenwichtigheid. Iemand in de klas waar ze op kunnen bouwen.

*) vanwege de waarborg van privacy van clienten is gebruikgemaakt van een fictieve naam.